Waterwolf

Waterwolf

2021-2022, research project
part of Waterwerken at Buitenplaats Brienenoord

Waterwolf gaat over de animalisering van de natuur op en rondom eiland Brienenoord. De natuur is vanzelfsprekend, maar het is de mens die er duiding aan geeft. In Nederland zijn we daar goed in. Natuurgebieden worden graag omlijnd met tekst en uitleg en nietsvermoedende bezoekers krijgen de feiten op een presenteerblaadje langs het wandelpad. Juist daar gaat de verbeelding met ons aan de haal. Informatie maakt de waarheid niet waterdicht. We worden beïnvloed door verhalen en dat wat gezegd wordt. Gezegdes die niet langer metaforisch, maar letterlijk worden gebruikt. Echt gezegd wordt echt waar.

De waterwolf is geen echte wolf. Het is een oud- en oer-Hollands begrip dat wordt gebruikt om de angst voor het stijgende water te duiden: de waterwolf komt eraan! Het is een waarschuwing en een constatering ineen. De waterwolf ligt altijd op de loer. Op een eiland als dat van Brienenoord is zo’n duiding dubbelzinnig: enerzijds waant men zich veilig voor beestachtige indringers van de wal. Het water is als een slotgracht en dat wat op het eiland leeft en beweegt valt gemakkelijk te beheren. Maar anderzijds is die veiligheid slechts schijn. Het water sluipt en kruipt met de getijden, maar blijft onvoorspelbaar.  

Hoewel de waterwolf van nature onzichtbaar is, zijn er veel sporen te vinden op het eiland. In Waterwolf worden de aanwijzingen verbeeldt: de plukjes vacht die achterblijven wanneer hij aan wal klautert. Pootafdrukken in de modderige grond. Vraatzuchtige resten, her en der verspreid, en soms zelfs hele karkassen, achtergelaten aan de waterkant. De bezoeker van het natuurgebied wordt met informatieborden over het eiland geleid en dwaalt langzaam af van de werkelijkheid. De waterwolf is echt.